SGK Genelgesi 2023/19 – SGDP İşveren Hissesi Beş Puanlık Prim İndirimi

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

Sayı: E-83604451-207.02-70622273

Konu: Sosyal Güvenlik Destek Primi İşveren Hissesi Beş Puanlık Prim İndirimi

Tarih: 14.04.2023

GENELGE

2023/19

1. Genel Açıklamalar

Bilindiği gibi, 03.03.2023 tarihli ve 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7438 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun‘un 1 inci maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘na geçici 95 inci madde eklenmiştir.

Anılan maddede;

“Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez.

Birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.” hükmü yer almaktadır.

Yine bilindiği gibi sosyal güvenlik destek primi geçiş hükümlerine ilişkin düzenleme, 5510 sayılı Kanun’un geçici 14 üncü maddesinde düzenlenmiştir. Anılan maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre 5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi çalışacak sigortalılara ilişkin ödenecek prim oranı, prime esas kazancın %32’si olarak belirlenmiştir. Bu oranın 7,5 puanına isabet eden kısmı sigortalı payını, 24,5 puanına isabet eden kısmı ise işveren payını oluşturmaktadır. 5510 sayılı Kanun’a eklenen geçici 95 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında emekli olanların en son çalıştıkları özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanması hükme bağlanmıştır.

Bu kapsamda, 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi 03.03.2023 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, anılan maddenin ikinci fıkrasına ilişkin uygulamanın usul ve esasları aşağıda açıklanmıştır.

2. 5510 Sayılı Kanun’un geçici 95 inci Maddesinin İkinci Fıkrasında Yer Alan Beş Puanlık İndirimden Yararlanılmasına İlişkin Usul ve Esaslar

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan beş puanlık indirimden yararlanılabilmesi için, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan şartların yanı sıra 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan şartların da sağlanması gerekmektedir.

Buna göre bu indirimden yararlanabilmek için;

a) 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle sigortalının işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı işyerinden sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması,

b) Sigortalının 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunması ve bu talebe istinaden sigortalıya 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması,

c) İşyerinin özel sektör işverenine ait olması,

ç) Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi,

d) Tahakkuk eden primlerin yasal süresi içinde ödenmesi,

e) İşverenin Türkiye geneli yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,

f) Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması,

şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

2.1. 03.03.2023 Tarihi ve Sonrasında Yaşlılık veya Emekli Aylığı Talebi Nedeniyle Sigortalının İşten Ayrılış Bildirgesinin Verilmesi ve Sigortalının İşten Ayrılış Tarihini Takip Eden 30 Gün İçerisinde Aynı İşyerinden Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışmaya Başlaması

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan beş puanlık indirimden yararlanılmak istenen sigortalıların işten ayrılış bildirgelerinin anılan maddenin yürürlük tarihi ve sonrasında “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan düzenlenerek Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla 02.03.2023 tarihi ve öncesi işten ayrılış tarihlerine ilişkin düzenlenen işten ayrılış bildirgeleri dikkate alınmayacaktır.

Örnek 1: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (A)’nın yaşlılık aylığına hak kazanması nedeniyle 06.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı varsayıldığında, işveren tarafından bu sigortalı için “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodlu işten ayrılış bildirgesinin Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. İşverenin sosyal güvenlik destek primi indiriminden yararlanabilmesi için söz konusu sigortalının aynı işyerinde 05.04.2023(dahil) tarihine kadar sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması gerekmektedir.

Bu indirimden yararlanmak için, “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan düzenlenen işten ayrılış bildirgesinin Kuruma verilmesinin yanı sıra, işten ayrılan sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak en son çalıştığı işyerinde çalışmaya başlaması gerekmektedir. Bu durumda, işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi aynı işyerinde çalışmaya başladığına ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin de Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.

Örnek 2: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (B)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle 13.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı ve 12.04.2023 tarihinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı varsayıldığında, işverenin bu sigortalı için “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan işten ayrılış bildirgesini düzenleyerek Kuruma göndermesi ve yine sosyal güvenlik destek primine tabi olarak işe giriş bildirgesini düzenleyerek Kuruma göndermesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Kanun’un amir hükmü gereğince sigortalının işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması gerektiğinden bahse konu 30 günlük sürenin bitim tarihinin hafta tatili ya da resmi tatile rastlaması halinde 30 günlük sürenin uzatımına gidilmeyecektir.

İndirimden yararlanılmak istenen sigortalılar için, işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin 5510 sayılı Kanun’un 8 inci ve 9 uncu maddelerinde belirtilen sürelerde Kuruma gönderilmesi gerekmekle birlikte, söz konusu bildirgelerin yasal süresi dışında Kuruma gönderilmesi halinde, bu bildirgelerin posta yoluyla gönderilmesi durumunda Kuruma verildiği tarih, elektronik ortamda gönderilmesi halinde Kuruma gönderildiği tarih itibarıyla yasal verilme süresi geçmemiş ilk aya/döneme ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlamak üzere Kanun’daki diğer şartların sağlanması kaydıyla bu indirimden yararlanılabilecektir.

İşe giriş veya işten ayrılış bildirgelerinin posta yolu ile gönderilmesi halinde; taahhütlü, iadeli taahhütlü, APS veya PTT Kargo yoluyla yapılan gönderilerde, işe giriş veya işten ayrılış bildirgelerinin postaya verildiği tarih, adi posta yolunun tercih edilmiş olması halinde ise işe giriş veya işten ayrılış bildirgelerinin Kurum evrak kayıtlarına giriş tarihi Kuruma verildiği tarih olarak kabul edilecektir.

Örnek 3: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (C)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle çalıştığı tekstil atölyesinden 14.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı ve 13.04.2023 tarihinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı varsayıldığında, bahse konu sigortalıdan dolayı 2023/Nisan ayında bu indirimden yararlanılabilmesi için bu sigortalıya ilişkin “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan işten ayrılış bildirgesinin düzenlenerek en geç 24.03.2023 (dahil) tarihine kadar Kuruma gönderilmesi ve yine sosyal güvenlik destek primine tabi işe giriş bildirgesinin düzenlenerek en geç 12.04.2023 (dahil) tarihine kadar Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.

Örnek 4: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (D)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle 15.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı ve 16.03.2023 tarihinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı, ancak işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında 28.04.2023 tarihinde gönderildiği ve bu tarihte Kurum kayıtlarına intikal ettiği varsayıldığında, işveren bahse konu sigortalıdan dolayı 2023/Mart ayında bu indirimden yararlanamayacak olup, Kanundaki diğer şartların sağlanması kaydıyla 2023/Nisan ayında bu indirimden yararlanılabilecektir.

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan beş puanlık indirimden yararlanabilmek için destek kapsamına giren sigortalılara ilişkin, işverenler tarafından düzenlenecek işten ayrılış bildirgeleri ile işe giriş bildirgelerindeki işyeri sicil numaralarının aynı olması gerekmektedir. Bu bildirgelerdeki işyeri sicil numaralarının farklı olması halinde söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden yararlanılamayacaktır.

Örnek 5: (Y) Ltd. Şti’ye ait 2 5610 01 01 9999999 033 14 57 sicil numaralı işyerinde çalışan sigortalı (F)’nin 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına girdiği ve yaşlılık aylığına hak kazanması nedeniyle işten ayrıldığı, söz konusu sigortalı için işten ayrılış bildirgesi düzenlendiği varsayıldığında, bu sigortalıdan dolayı indirimden yararlanılabilmesi için 2 5610 01 01 9999999 033 14 57 sicil numaralı işyerinde, işten ayrıldığı tarihi takip eden 30 gün içerisinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması gerekmektedir. (Y) Ltd. Şti’ye ait başka bir işyerinden bu sigortalının 30 gün içerisinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başladığına ilişkin bildirim yapılması halinde, bu sigortalıdan dolayı bu indirimden yararlanılamayacaktır.

Diğer taraftan 5510 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin sekizinci fıkrasında; alt işverenin, asıl işverenin işyerinde çalıştırdığı sigortalıları, işverenle aralarında yaptıkları sözleşmenin ibrazı kaydıyla, Kurumdan alacağı özel bir numara ile asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildireceği düzenlenmiştir. Bu nedenle, asıl işverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılara ilişkin bildirimler asıl işverene ait işyeri sicil numarası üzerinden üç haneli alt işveren numarası kullanılmak suretiyle yerine getirildiğinden, asıl veya alt işverenlerce bildirilen ve yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi düzenlenen sigortalıların işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi düzenlenen asıl işverene veya alt işverene ait işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde kanunda belirtilen diğer şartların sağlanması kaydıyla yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi düzenlenen asıl işveren veya alt işveren bu indirimden yararlanılabilecektir.

Örnek 6: Asıl işveren (A) Limited Şirketi’nde 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (B)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle 03.03.2023 tarihinde (A) Limited Şirketi’nden işten ayrıldığı, bu sigortalı için “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan düzenlenen işten ayrılış bildirgesinin Kuruma verildiği varsayıldığında, 02.04.2023 tarihine kadar sigortalının asıl işveren (A) Limited Şirketi’nde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başlaması halinde kanunda belirtilen diğer şartların sağlanması kaydıyla asıl işveren (A), (B) sigortalısından dolayı bu indirimden yararlanabilecektir. Sigortalı (B), 02.04.2023 tarihine kadar asıl işveren (A) Limited Şirketi’nin alt işverenlerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlasa dahi söz konusu alt işverenler bu sigortalıdan dolayı indirimden yararlanamayacaktır.

Örnek 7: Asıl işveren (D) Anonim Şirketi’nin alt işvereni olan (E) Anonim Şirketi’nde 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (M)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle 06.03.2023 tarihinde alt işveren (E) Anonim Şirketi’nden işten ayrıldığı, bu sigortalıya “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan düzenlenen işten ayrılış bildirgesinin Kuruma verildiği varsayıldığında, 05.04.2023 tarihine kadar sigortalının asıl işveren (D) Anonim Şirketi’nin alt işvereni olan (E) işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başlaması halinde kanunda belirtilen diğer şartların sağlanması kaydıyla sigortalının sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı (E) alt işvereni bu indirimden yararlanabilecektir. Sigortalı (M), 05.04.2023 tarihine kadar asıl işveren (D) Anonim Şirketi’nde veya bu şirketin diğer alt işverenlerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlasa dahi asıl işveren (D) Anonim Şirketi ve bu şirketin diğer alt işverenleri bu sigortalıdan dolayı indirimden yararlanamayacaktır.

Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren sigortalılar, hizmet akdi ile aynı ayda birden fazla işveren tarafından çalıştırılabildiğinden, 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yaşlılık ve emekli aylığı talebi nedeniyle “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodundan sigortalının işten ayrılışını veren her bir işyeri, Kanun’da aranan şartları sağlaması kaydıyla bu sigortalıdan dolayı bu indirimden yararlanabilecektir.

Örnek 8: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (J)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, söz konusu sigortalının 5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında aynı ayda (N) ve (M) işyerlerinde çalıştığı, sigortalının (N) işyerinden “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış koduyla 05.04.2023 tarihinde, (M) işyerinden yine “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış koduyla 05.04.2023 tarihinde işten ayrıldığı, Sigortalı (J)’nin 06.04.2023 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunduğu varsayıldığında, sigortalı (J)’den dolayı hem (M) işyeri hem de (N) işyeri Kanunda aranan şartların sağlanması kaydıyla bu sigortalıdan dolayı bu indirimden yararlanabilecektir.

2.2. Sigortalının 03.03.2023 Tarihi ve Sonrasında Yaşlılık veya Emekli Aylığı Talebinde Bulunması ve Bu Talebe İstinaden Sigortalıya 5510 Sayılı Kanun’un Geçici 95 inci Maddesi Kapsamında İlk Defa Yaşlılık veya Emekli Aylığı Bağlanması

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan beş puanlık indirimden yararlanılmak istenen sigortalıların 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunması ve bu talebe istinaden anılan maddenin birinci fıkrası kapsamında sigortalılara ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması gerekmektedir.

Buna göre, indirim kapsamında bildirilen sigortalıya 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmamış olması halinde, bu indirimden yararlanılamayacağı gibi bu sigortalı için yersiz yararlanılan indirim tutarları 5510 sayılı Kanun’un 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.

2.3. İşyerinin Özel Sektör İşverenine Ait Olması

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan beş puanlık indirimden, ihale konusu iş üstlenen işyerleri hariç olmak üzere, özel sektör işverenlerine ait işyerlerinde çalışan sigortalılar ile 5510 sayılı Kanun’un ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalışan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecek olup, bahse konu indirim 5335 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışan sigortalılar hakkında uygulanmayacaktır.

Buna göre;

1) Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklara ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı,

2) 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri, 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesi kapsamında istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı,
bu indirimden yararlanılması mümkün değildir.

Dolayısıyla, ihale konusu iş üstlenen işyeri işverenleri, mahiyet kodu (1) veya (3) olarak tescil edilmiş işyerleri ya da resmi nitelikte olduğu halde mahiyet kodu (2) veya (4) olarak tescil edilmiş işyeri işverenleri ile 5335 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri bahse konu indirimden yararlanamayacaktır.

2.4. Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Yasal Süresi İçinde Verilmesi

Bu indirim hükümleri, 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak bu talebe istinaden 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlayanları kapsadığından, indirimden yararlanabilmek için indirim kapsamına giren sigortalılar için 15510 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan “2 nolu Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışanlar” veya “48 nolu Yeraltında Çalışanlar Emekliler” belge türlerine ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içerisinde verilmiş olması gerekmektedir.

5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için cari aya ilişkin düzenlenecek asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesini özel nitelikteki işyeri işverenleri, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın 26’sında saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorundadırlar.

5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri bildirmekle yükümlü olan işverenlerin, sigortalıların cari aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini içeren muhtasar ve prim hizmet beyannamesini en geç beyannamenin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın 26’sı saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda göndermesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, içinde bulunulan ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini içeren muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin en geç beyannamenin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın 26’sı saat 23.59’a kadar, elektronik ortamda yetkili vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.

2.5. Tahakkuk Eden Primlerin Yasal Süresi İçinde Ödenmesi

15510 kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinden dolayı tahakkuk eden sosyal güvenlik destek primi beş puanlık indiriminden yararlanabilmek için aynı aya ilişkin düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgelerinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinden dolayı tahakkuk etmiş olup, indirim sonrası işveren tarafından ödenmesi gereken ilgili aya ait tahakkuk eden tüm sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.

Sigorta primlerinin işveren hissesine isabet eden kısmının Hazinece karşılanmayan kısmı ile sigortalı hissesinin yasal süresi içinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, (söz konusu tutar gecikme cezası ve gecikme zammı ile sonradan ödense dahi) ilgili ay için sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazinece karşılanması gibi bir durum söz konusu olamayacağından, tahakkuk eden sigorta primlerinin tamamı (Hazinece karşılanacak işveren hissesi de dahil), gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenlerden tahsil edilecektir.

15510 kanun numarası seçilmek suretiyle tahakkuk etmiş sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesine rağmen, işsizlik sigortası primlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde ise, ilgili ay için söz konusu indirimden yararlanılabilecek, buna karşın ödenmemiş veya eksik ödenmiş işsizlik sigortası primleri gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödenmediği sürece takip eden aylarda sosyal güvenlik destek primi beş puanlık prim indiriminden yararlanılması mümkün değildir.

2.6. İşverenin Türkiye Geneli Yasal Ödeme Süresi Geçmiş Sigorta Primi, İşsizlik Sigortası Primi, İdari Para Cezası ile Bunlara İlişkin Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Borçlarının Bulunmaması, Borçlarının Çeşitli Kanunlar Gereğince Yapılandırılmış veya 6183 Sayılı Kanun’un 48 inci Maddesine İstinaden Tecil ve Taksitlendirilmiş Olması

Sosyal güvenlik destek priminin işveren hissesinin beş puanlık kısmının Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin Türkiye genelinde, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması gerekmektedir.

Bu durumda, beş puanlık indirimden yararlanmak isteyen ve kapsama giren bir işverenin aynı veya farklı Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğünde işlem gören birden fazla işyeri dosyasının bulunması halinde, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerlerinden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir.

İşverenin Türkiye genelindeki işyerlerinden herhangi birininin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işyerlerinden dolayı da bu indirimden yararlanılamayacaktır.

İşverenin Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunup bulunmadığının tespiti sırasında, işverenlerin Kurumda kendi adına tescil edilmiş tüm işyerlerinden ve kendi adına tescil edilmiş tüm alt işverenliklerinden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları sorgulanacaktır. Bu sorgulama gerçek kişi işverenlerde T.C. kimlik numarası, tüzel kişi işverenlerde vergi kimlik numarası esas alınmak suretiyle yapılacaktır. Bu şarta ilişkin uygulamanın usul ve esasları 2021/26 ve 2021/30 nolu Genelgelerde açıklanmış olup, bu Genelgede yer almayan hususlara ilişkin anılan genelgelerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde işlem yapılacaktır.

Bununla birlikte, 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları bulunmakla birlikte, söz konusu borçların çeşitli kanunlar gereğince yapılandırılmış veya 6183 sayılı Kanun’un 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olması ve yapılandırma veya taksitlendirme işlemlerinin devam ediyor olması kaydıyla, söz konusu indirimden yararlanılabileceği öngörülmüştür.

Buna göre, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları bulunmakla birlikte, söz konusu borçları çeşitli kanunlar gereğince yapılandırılmış veya 6183 sayılı Kanun’un 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olan işverenler, yapılandırma veya taksitlendirme işlemlerinin devam ediyor olması ve yapılandırma veya taksitlendirme kapsamına girmeyen başka borçlarının bulunmaması kaydıyla sosyal güvenlik destek primi beş puanlık indiriminden yararlanabileceklerdir.

Diğer taraftan, ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeniyle yapılandırma veya tecil ve taksitlendirme anlaşmaları bozma koşuluna giren işverenlerin, bozma koşulunun oluştuğu tarihi takip eden aybaşından itibaren 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden yararlanmalarına imkan bulunmamaktadır.

2.7. Çalıştırdığı Kişileri Sigortalı Olarak Bildirmediği veya Bildirdiği Sigortalıları Fiilen Çalıştırmadığı Yönünde Herhangi Bir Tespitin Bulunmaması
Bilindiği gibi, 5510 sayılı Kanun’un ek 14 üncü maddesinin ilk üç fıkrasında;

“Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu Kanun, 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamaz. Bu Kanun ve 3294 sayılı Kanun ile 4447 sayılı Kanunda bu maddeye aykırı olan hükümler uygulanmaz.

Bu madde hükümleri 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beşinci fıkrası ve geçici 17 nci maddesi ile bu Kanunun geçici 71 inci maddesi; bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığına yönelik tespitlerde ise 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu ve geçici 15 inci maddeleri ile 3294 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesi hakkında uygulanmaz.

Beş kişiden fazla olmamak koşuluyla çalıştırılan toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmayan sayıda, çalıştırılanların sigortalı olarak bildirilmediğinin veya bildirilen kişilerin fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde birinci fıkra hükümleri uygulanmaz.”

hükümleri yer almakta olup, uygulamanın usul ve esasları 2017/18 No’lu Genelgede açıklanmıştır.

Buna göre, mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri hakkında öncelikle söz konusu tespitin 2017/18 No’lu Genelgenin 2 numaralı bölümünde belirtildiği şekilde 5510 sayılı Kanun’un ek 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre yasaklama kapsamına girip girmediği değerlendirilecek olup, söz konusu tespitin yasaklama kapsamına girdiğinin anlaşılması durumunda yine 2017/18 No’lu Genelge gereğince tespite ilişkin tutanak tarihini/mahkemenin kesinleşmiş karar tarihini/resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazıların Kuruma intikal tarihini takip eden aybaşından itibaren bir ay/bir yıl süreyle yasaklama işlemi yapılacaktır.

Buna karşın, Kuruma bildirilmiş olan sigortalıların, bildirim tarihlerinden sonraki prim ödeme gün sayısını veya prime esas kazanç tutarını eksik bildirdiği tespit edilen işverenler hakkında yasaklama yapılmayacak olup, 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden diğer şartları sağlamaları kaydıyla yararlanabileceklerdir.

Aynı işverenin aynı veya farklı ünite sınırları içinde birden fazla işyeri dosyasının mevcut olması halinde, çalıştıkları halde Kuruma bildirilmemiş/fiilen çalıştırılmadığı halde Kuruma bildirilmiş sigortalılar hangi işyerinde tespit edilmiş ise, 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden yalnızca bu işyerinde çalışan sigortalılardan dolayı bir ay/bir yıl süreyle yararlanılamayacaktır.

Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyeri işverenlerinin, tespite ilişkin tutanağın/bilgi veya belgenin/mahkeme ilamının ilgili üniteye geç intikal etmesi nedeniyle indirimden yersiz yararlanmış olduklarının anlaşılması halinde, bu aylara ilişkin daha önce Hazine tarafından karşılanmış olan tutarlar da gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ilgililerden tahsil edilecektir.

Bununla birlikte, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işverenlerce, 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden yararlanıldıktan sonra, geriye yönelik olarak gerek kendiliğinden, gerekse mahkeme ilamına ya da denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan denetimler sonucunda düzenlenen raporlara veya kamu kurum ve kuruluşlarınca düzenlenen yazılara istinaden aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verildiği veya söz konusu belgelerin Kurumca resen düzenlendiği durumlarda, daha önce Hazine tarafından karşılanmış olan tutarlar iptal edilmeksizin, yalnızca tespit tarihinden sonra verilen prim belgelerinden dolayı tahakkuk eden prim, idari para cezası ile bu borçlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının tahsili cihetine gidilecektir.

Ancak, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanları tarafından kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden veya mahkeme ilamına istinaden çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işverenler, bahse konu sürelere ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin kendilerince veya Kurumca resen düzenlenmesi üzerinde durulmaksızın söz konusu tespitin 2017/18 No’lu Genelgeye göre yasaklama kapsamına girdiğinin anlaşılması durumunda tespite ilişkin tutanak tarihini/ mahkemenin kesinleşmiş karar tarihini/resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazıların Kuruma intikal tarihini takip eden ay başından itibaren 2017/18 No’lu Genelgeye göre bir ay/bir yıl süreyle söz konusu indirimden yararlanamayacaklardır.

Diğer taraftan, yapılan kontrol ve denetimler ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden veya mahkeme ilamına istinaden;

– Alt işverenin çalıştırdığı sigortalıları Kuruma bildirmediğinin/ bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığının tespit edilmesi halinde, hem kayıt dışı sigortalı çalıştıran/sahte sigortalı bildiriminde bulunan alt işveren hem de asıl işveren,

– Asıl işverenin çalıştırdığı sigortalıları Kuruma bildirmediğinin/ bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmadığının tespit edilmesi halinde ise yalnızca asıl işveren,
indirimden bir ay/bir yıl süreyle yararlanamayacaktır.

3. Sosyal Güvenlik Destek Primi İşveren Hissesinin Hazinece Karşılanacak Beş Puanlık Kısmının Hesaplanması

5510 sayılı Kanun’un “Sosyal güvenlik destek primine ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde;

“Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malûllüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında; bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya başlayanlar hariç olmak üzere sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Ancak;

a) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanlar için sosyal güvenlik destek primi oranı 80 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançlar üzerinden 81 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen prim oranına yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır. Yüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.” hükümleri yer almaktadır.

Buna göre, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işverenlerin, kapsama giren sigortalılarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini 15510 kanun numarasını seçerek yasal süresi içinde göndermeleri halinde, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmı, ilgili ayda tahakkuk etmiş Hazinece karşılanmayan primlerin tamamının yasal süresi içinde ödenmesi kaydıyla, Hazinece karşılanacaktır.

Örnek 9: Yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan (D) Anonim Şirketinin, kapsama giren 3 sigortalısına ilişkin 2 nolu belge türü ve 15510 kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlemiş olduğu 2023/Nisan ayına ilişkin muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılarına ait prime esas kazanç tutarı toplamının 30.024,00 TL olduğu varsayıldığında,

30.024,00 X % 5 = 1.501,20 TL’si işveren hissesine ait Hazinece karşılanacak olan tutar,

30.024,00 X %19,5 = 5.854,68 TL’si işveren hissesine ait işverence ödenecek olan tutar,

30.024,00 X % 7,5 = 2.251,80 TL’si sigortalı hissesine ait işverence ödenecek tutar, olacaktır.

Bu durumda, işveren tarafından ödenmesi gereken 8.106,48 TL’nin (5.854,68 +2.251,80) yasal ödeme süresinin son günü olan 31.05.2023 tarihine kadar ödenmesi halinde, 1.501,20 TL tutarındaki sigorta primi Hazinece karşılanacaktır.

Buna karşın, işveren tarafından ödenmesi gereken 8.106,48 TL tutarındaki sigorta priminin, 31.05.2023 tarihine kadar ödenmediği veya eksik ödendiği takdirde, 8.106,48 TL + 1.501,20 TL = 9.607,68 TL’nin tamamı gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.

4. Sosyal Güvenlik Destek Primi İşveren Hissesi İndiriminin Süresi

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan beş puanlık indirimden, indirim kapsamına giren sigortalıların ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmadan önce en son çalıştıkları işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalıştıkları süre boyunca yararlanılabilecektir. Başka bir ifade ile indirim kapsamında sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan sigortalılar bu işyerlerinde işten ayrılmadıkları sürece, işverenler bu sigortalılardan dolayı indirimden yararlanabilecektir. Sosyal güvenlik destek primi indiriminden yararlanılan sigortalılar için işten ayrılış bildirgesi verilmesi halinde, söz konusu sigortalılar aynı işyerinde yeniden sosyal güvenlik destek primine tabi işe başlasa dahi, bu sigortalılardan dolayı söz konusu indirimden yararlanılamayacaktır.

Örnek 10: (Z) Ltd. Şti’ye ait 2 5610 01 01 9999999 034 14 57 sicil numaralı işyerinde çalışan sigortalı (M)’nin 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına girdiği ve yaşlılık aylığına hak kazanması nedeniyle 06.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı ve aynı işyerinde 09.03.2023 tarihinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başladığına ilişkin işe giriş bildirgesinin 08.03.2023 tarihinde verildiği, bu sigortalıdan dolayı 2023 yılı Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında sosyal güvenlik destek primi indiriminden yararlanıldığı, aynı sigortalının 30.06.2023 tarihinde işten ayrıldığı varsayıldığında, bu sigortalının aynı işyerinde 01.08.2023 tarihinde yeniden sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlaması halinde bu sigortalıdan dolayı 01.08.2023 tarihi itibarıyla sosyal güvenlik destek primi indiriminden yararlanılamayacaktır.

Öte yandan 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenler için aynı işyerinden işten ayrılış tarihini takip eden 30 günlük süre içinde birden fazla sosyal güvenlik destek primine tabi işe giriş bildirgesinin verilmiş olması halinde ise 30 günlük süre içinde ilk sosyal güvenlik destek primine tabi işe giriş bildirgesinin verilmesini takip eden ilk işten ayrılış bildirgesindeki işten ayrılış tarihi itibarıyla sosyal güvenlik destek primi indirimine son verilir.

Örnek 11: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (N)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle 03.03.2023 tarihinde işten ayrıldığı ve 06.03.2023 tarihinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı ancak 15.03.2023 tarihinde bu işyerinden ayrılarak 24.03.2023 tarihinde yeniden aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı varsayıldığında, işveren bahse konu sigortalıdan dolayı 2023/Mart ayında bu indirimden 10 gün (06.03.2023 ila 15.03.2023) üzerinden yararlanabilecektir.

Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrasına istinaden ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenler için işten ayrılış tarihini takip eden 30 günlük süre içinde en son çalışılan işyeri dışında aynı işverene ait farklı bir işyerinde veya farklı bir işverene ait işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başladıktan sonra bu işyerinden ayrılarak yeniden yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrıldığı işyerinde tekrar sosyal güvenlik destek primine tabi işe başlaması halinde bu sigortalıdan dolayı indirimden yararlanılabilecektir.

Örnek 12: 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren sigortalı (S)’nin yaşlılık aylığına hak kazandığı, bu nedenle 2 5610 01 01 9999999 047 14 57 sicil numaralı işyerinden 03.04.2023 tarihinde işten ayrıldığı ve 05.04.2023 tarihinde aynı işverenin 2 5610 01 01 9999998 047 14 57 sicil numaralı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı, ancak 06.04.2023 tarihinde bu iş yerinden ayrılarak 14.04.2023 tarihinde yeniden 2 5610 01 01 9999999 047 14 57 sicil numaralı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi işe başladığı varsayıldığında, 14.04.2023 tarihinden itibaren 2 5610 01 01 9999999 047 14 57 sicil numaralı işyerinde bu sigortalı işten ayrılmadığı sürece bahse konu sigortalıdan dolayı bu indirimden yararlanılabilecektir.

5. İndirimden Yararlanmak Amacıyla Yapılacak Olan Başvurunun Şekli

5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi kapsamında yer alan beş puanlık indirimden yararlanılabilmesi için, işverenlerce e-SGK kanalıyla başvuruda bulunulması gerekmektedir.

İşverenlerce kapsama giren sigortalılara ilişkin yapılacak başvurular, www.sgk.gov.tr adresinden giriş yapılmak suretiyle erişilen “e-SGK/ İşveren/ İşveren Sistemi (https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi)/ Teşvikten Faydalanılacak Sigortalı Tanımlama” ekranında yer alan “15510- Sosyal Güvenlik Destek Primi İndirimi” menüsü vasıtasıyla yapılacaktır.

Söz konusu ekranlar vasıtasıyla yapılacak olan tanımlama işlemleri sırasında sigortalı için tanımlama yapılacak işyeri sicil numarasında kayıtlı;

-5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin yürürlük tarihi ve sonrasında “8-Emeklilik(Yaşlılık) veya Toptan Ödeme” işten çıkış kodu ile işten ayrılış bildirgesinin bulunup bulunmadığı,

-İşten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak en son çalışılan işyerine ait işe giriş bildirgesinin bulunup bulunmadığı,

Sistem tarafından kontrol edilmek suretiyle kapsama giren sigortalıların sisteme tanımlanması sağlanacaktır.

İşverenlerce “İşveren Sistemi” üzerinden yapılacak olan tanımlamalar sırasında, kapsama giren sigortalılara ilişkin yukarıda belirtilen kontroller sistem tarafından elektronik ortamda yapılacağından, sigortalılara ilişkin tanımlama işleminin sisteme kaydedilmesi gerekmekte olup sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine herhangi bir belge ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.

Bununla birlikte, kapsama giren sigortalılara 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı bağlanıp bağlanmadığı hususu tanımlama sırasında tespit edilemediğinden, 15510 kanun numaralı teşvik tanımlamasının yapılmasından sonra sosyal güvenlik destek primi indiriminden yararlanılan sigortalıların 03.03.2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunduğu, ancak bu talebe istinaden sigortalılara 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmadığının sonradan tespit edilmesi durumunda, indirimden yersiz yararlanılan sigortalılar hatalı teşvik listesi ile takip edilecektir.

6. Diğer Hususlar

6.1. Aylık prim hizmet belgelerini/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini 15510 kanun numarasını seçerek Kuruma gönderen işverenlerin, anılan maddede yer alan şartları taşıyıp taşımadıkları, ünitelerin sigorta primleri servislerince her ay düzenli olarak kontrol edilecek ve söz konusu indirimden yararlanmaması gerektiği halde yararlanmış olan işverenlerle ilgili olarak yersiz yararlanılan prim tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenlerden tahsil edilecektir.

6.2. 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden yararlanmakta olan bir işyerinin farklı bir sosyal güvenlik merkezine nakli halinde, anılan maddede yer alan indirimden nakil tarihinden önce yararlanılan sigortalılardan dolayı, anılan maddede belirtilen şartlar sağlanmak kaydıyla nakil tarihinden sonra da yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

6.3. İşyerinin 5510 sayılı Kanun kapsamında devri ya da intikali halinde işyeri sicil numarası değişmeyeceğinden devir veya intikal tarihinden önce indirimden yararlanılan sigortalılardan dolayı anılan maddede belirtilen şartlar sağlanmak kaydıyla devir veya intikal tarihinden sonra da indirimden yararlanılmaya devam edilir.

6.4. Şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketin diğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortak alınması veya adi ortaklığın gerçek kişiye dönüşmesi durumunda işyeri sicil numarası değişmeyeceğinden bu değişikliklerden önce indirimden yararlanılan sigortalılardan dolayı anılan maddede belirtilen şartlar sağlanmak kaydıyla değişiklik sonrasında da indirimden yararlanılmaya devam edilir.

6.5. İndirimden yararlanılan sigortalıların aynı işverene ait başka bir işyerinde naklen ve hizmet akdi sona ermeden çalışmaya başlaması halinde, aynı işyerinde çalışmaya devam etme şartının ihlali nedeniyle bu sigortalılardan dolayı bu indirimden nakil tarihi itibarıyla yararlanılamayacaktır.

6.6. 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden yararlanmış olan işverenler, Hazinece karşılanmış olan prim tutarlarını, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alamayacaktır.

6.7. 5510 sayılı Kanun’un geçici 95 inci maddesinde yer alan indirimden, bu maddede belirtilen şartların yanısıra 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan şartların da sağlanması kaydıyla yararlanılabileceğinden, bu Genelge’de yer almayan usul ve esaslar hakkında 2008/93, 2009/139, 2011/45, 2017/18, 2020/1, 2021/26, 2021/30 No’lu Genelgelerde 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendine ilişkin düzenlemeler esas alınarak işlem yapılacaktır.

6.8. 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin (ı) bendinde yer alan hüküm gereğince yurt dışında çalışan sigortalılardan dolayı sosyal güvenlik destek primi beş puanlık işveren hissesi indiriminden yararlanılması mümkün değildir.

6.9. 506 sayılı Kanun’un geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel istihdam eden sandıkların, bankaların, sigorta ve reasürans şirketlerinin, oda, borsa ve birlikler, sandık statüsüne tabi personelinden dolayı 01.02.2019 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası beş puanlık indirimden yararlanması mümkün değildir.

Bu durumda sosyal güvenlik destek primi beş puanlık indiriminden 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan şartlar dahilinde yararlanılacağından, 506 sayılı Kanun’un geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel istihdam eden sandıklar, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, oda, borsa ve birlikler sosyal güvenlik destek primi beş puanlık indiriminden yararlanamayacaklardır.

7. Yürürlük

Bu Genelge hükümleri 03.03.2023 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girer.

Bilgilerini ve gereğini rica ederim.

Kürşad ARAT

Kurum Başkan V.